Jacek Cygan o Tischnerze, Goethem i swoich podróżach do Włoch

Dziewiąta edycja Chojnickich Dni Tischnerowskich rozpoczęła się w poniedziałek 20 października. W ramach akcji gościem MBP w Chojnicach był poeta, autor tekstów piosenek, scenarzysta, juror i organizator festiwali muzycznych Jacek Cygan.

22 października 2025  13:11

Podziel się:  

Spotkanie rozpoczął wicedyrektor MBP Przemysław Zientkowski, który przywitał gościa i zebranych. – „Nieprzypadkowo właśnie pan Jacek otwiera tegoroczne Dni Tischnerowskie. Bo Tischner także był mistrzem słowa – słowa, które leczy, buduje, które potrafi podnieść człowieka i dać mu nadzieję” – mówił. Rozmowę z Jackiem Cyganem poprowadziła prof. Elżbieta Okońska, prodziekan Wydziału Pedagogiki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Głównym tematem spotkania była najnowsza książka Jacka Cygana „Ciao, Goethe! Śladami Goethego w Italii”, w której opisuje swoją podróż śladami niemieckiego pisarza. Gość opowiedział, że jego fascynacja niemieckim poetą zaczęła się w Weimarze – miejscu, gdzie przez wiele lat mieszkał Goethe. To właśnie po wizycie w tym miejscu zaczął zgłębiać jego twórczość i przeczytał książkę o dwuletniej podróży autora do Włoch. Jak przyznał, lektura ta zafascynowała nie tylko jego, ale również jego żonę. Dlatego wspólnie postanowili wyruszyć w tę niezwykłą wyprawę. Ich własna podróż trwała jednak znacznie dłużej – prawie 20 lat.

Najbardziej zadziwiające, jak podkreślał autor, było to, że wiele miejsc odwiedzanych przez Goethego w 1786 roku wciąż istnieje. Czasami wraz z żoną podążali dokładnie tą samą drogą, którą niemiecki poeta, a nawet tym samym środkiem lokomocji – powozem. – „Ta książka jest podróżą w podróży, ale także podróżą po mnie” – mówił Jacek Cygan, zaznaczając, że dzięki zainteresowaniu Goethem odkrył wiele rzeczy, o których wcześniej nie miał pojęcia, m.in. to, że Mickiewicz spotkał się z Goethem, gdy ten świętował swoje 80 urodziny. 

Autor opowiadał również o formie książki, podkreślając, że nie jest to typowy przewodnik ani relacja z wyprawy, lecz raczej esej o podróży w głąb siebie. Wyruszając śladami Goethego do Włoch, Cygan powracał także do swoich innych miłości – wierszy i prozy. Artysta wspominał, że podczas tej wyprawy ogromne znaczenie miały spotkania z ludźmi. – „Kontakty między ludźmi często spadają z nieba, zdarzają się zupełnie przypadkowo” – mówił, przytaczając historię spotkania pewnego Włocha, który po przeczytaniu jego wierszy spontanicznie zaśpiewał jeden z nich. Podkreślił, że w „Ciao, Goethe!”, podobnie jak w pismach ks. Tischnera, ważny jest dialog – nie tylko rozmowa między bohaterami, lecz także głębsze „spotkanie człowieka z człowiekiem”.

Podczas rozmowy nie zabrakło też wątków kulinarnych i obserwacji włoskiego stylu życia. Prowadząca zauważyła z uśmiechem, że Goethe w swojej relacji z podróży do Włoch nie pisał o jedzeniu ani winie. Cygan dopowiedział, że w tamtych czasach „mężczyźnie nie wypadało pisać o jedzeniu”. Autor opowiedział też o włoskich przygodach Goethego, jego spotkaniach miłosnych i przemianie, która dokonywała się podczas podróży. W trakcie rozmowy poruszony został także wątek religijny – Cygan przypomniał, że Goethe często bywał w Watykanie, początkowo bardzo krytyczny wobec papiestwa, z czasem jednak jego stosunek do papieża stał się bardziej łagodny.

Pod koniec spotkania Jacek Cygan miał problemy z głosem, chwilowo więc rozmowę kontynuowała jego żona. To ona powróciła do tematu kobiet w życiu Goethego i zaznaczyła, że na początku nie czuła jego twórczości – zrozumiała ją dopiero po pewnym czasie. Małżeństwo opowiedziało także o widowisku „Goethe. Profil podwójny”, którego współautorem jest Jacek Cygan. Podczas spotkania poeta zaprezentował kilka fragmentów tekstów z tego spektaklu. Wieczór zakończył temat ulubionych włoskich miejsc i potraw. Uczestnicy mieli też okazję zdobyć autograf i zamienić kilka słów z autorem. Spotkanie zgromadziło licznych miłośników literatury i podróży – Czytelnia była pełna a kolejka po autografy długa, co podkreśliło duże zainteresowanie jego nową książką.

Organizatorem wydarzenia była Miejska Biblioteka Publiczna w Chojnicach w partnerstwie z Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – Akademią Dialogu. Wydział Pedagogiki UKW, Urzędem Miejskim w Chojnicach oraz II Liceum Ogólnokształcącym im. gen. Władysława Andersa w Chojnicach.

MBP