Na krojanckiej golgocie
Tylko znawcy tematu wiedzą, że krojanccy ułani nie zaznali spokoju po śmierci. Obecnie trudno jednoznacznie orzec, gdzie są ostatecznie pochowani. Dziś (26.08.) w miejscu ich pierwszego pochówku stanęły brzozowe krzyże z tablicami.
Tu przy drodze do Krojant wedle opowiadań mego ojca, został pierwotnie pochowany pułkownik Mastalerz - wskazuje Marek Pasturczak (w niebieskiej koszuli). | fot. (ro)
To inicjatywa pasjonatów - osób, które starają się pielęgnować pamięć o ofierze żołnierzy września 1939 roku. Krojanckie krzyże stawiali dzisiaj ppłk Jerzy Lelwic, kustosz działu zbiorów specjalnych Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy, Marek Pasturczak - syn dowódcy 2 baterii 11 dywizji artylerii konnej kpt. Janusza Pasturczaka oraz chojnicki pasjonat historii Andrzej Lorbiecki. Dwanaście krzyży w różnych miejscach rozlokowanych nieopodal miejsca szarży przypominają o krwawej historii. Cała akcja postawienia krzyży została formalnie uzgodniona z gospodarzem, czyli nadleśnictwem Rytel. Zresztą owe brzozowe krzyże przywieziono właśnie w darze od leśników z Rytla.
Losy tych grobów są zawikłane. Tuż po bitwie to jednostki niemieckie dokonały pochówków możliwie najbliżej miejsca śmierci polskich żołnierzy. Pogrzeb odbył się zgodnie z ceremoniałem wojskowym, z poszanowaniem waleczności pokonanych. Jeśli wierzyć niektórym relacjom, mniej szacunku mieli miejscowi fornale z okolicznych dworów. Mieli ponoć okradać groby. Ale są też relacje, zgodnie z którymi odsłonięte po wojnie groby zawierały zwłoki żołnierzy bez śladów grabieży. Wiosną 1946 roku dokonano ekshumacji pochówków. Część z nich najprawdopodobniej przeniesiono na cmentarz przy krojanckim kościele, kilka trumien ponoć wywieziono na wniosek rodzin.
Dlaczego wokół tych mogił zrobił się taki galimatias? Dla ówczesnych władz upamiętnianie żołnierzy Września było niewygodne, bo tak samo, jak w przypadku żołnierzy AK reprezentowali oni odległy ideologicznie biegun. Ponadto decydenci nie chcieli, by żyjący uczestnicy bitwy urządzali uroczystości w Krojantach. Dlatego urządzili swoiste dance macabre z wędrującymi tablicami na cmentarzu parafialnym w Chojnicach. Tabliczki z nazwiskami płk. Mastalerza, rtm. Świeściaka i innych żołnierzy pojawiały się na grobach zupełnie innych osób, wreszcie na cmentarzu powstał obelisk upamiętniający poległych z 18 Pułku Ułanów Pomorskich.
Dzisiejsza akcja ma więc na celu przywrócenie właściwego porządku rzeczy. Skoro nie ma pewnych miejsc ostatecznych grobów, warto oddać pamięć żołnierzom, zaznaczając miejsca ich pierwszego pochówku a zarazem śmierci.
(ro)
CHOJNICE.COM
© Copyright Chojnice.com 2016. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie: 
Portale internetowe
1 września 2018 r udałem się na poszukiwanie krzyży z pola bitwy pod Krojantami. Odnalazłem tylko 6. 3 krzyże w tym płk Mastalerza zniszczone. Udało mi się prowizorycznie postawić dwa z nich. Huragan z 2017 r zrobił spustoszenie w tym lesie zaś sprzątający las niezatroszczyli się by te krzyże umieścić na swoich miejscach. Fakt, że las wygląda tragiczne ale nie można przejść obok spokojnie gdy widzę, że te miejsca są zwyczajnie opuszczone. Tabliczek nie ma. Praktycznie stoją kompletne krzyże, o ile pamiętam, przy drodze do Krojant: 1 kompletny z żołnierzami NN, 1 oparty o kamień upamiętniający szarżę..natomiast krzyż płk Mastalerza leży zniszczony be tabliczki. Zachował się też krzyż nr 7. Krzyż nr 8 podniosłem i oparłem o drzewo. Krzyż nr 10 wbiłem spowrotem w pierwotne miejsce. Innych krzyży nie znalazłem. Żal bierze gdy oglądam zdjęcia z czasów gdy one wszystki stały opisane. Dziś żywioł a może i po części ludzie zniszczyli te święte miejsca. Zróbmy coś by przywrócić tym krzyżom na powrót ich miejsce w tym krajobrazie.
http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=94
udało mi się zlokalizować 10 krzyży. Poszukuję kontaktu z autorami tej ciekawej inicjatywy.
http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=94
(c.d.)=94
już kilka krzyży udało mi się odnaleźć !!!
Doskonały pomysł!Przynajmniej pamięć o tych co zginęli tak szybko nie zaginie a i będzie miejsce na chwilę zadumy nad symbolicznymi krzyżami. Przydałby się jakiś szkic sytuacyjny, mapka jak dotrzeć do poszczególnych "mogił".
Wlasnie - 6 mln na koncert Madonny jest a na godne pochowanie Bohaterow oddajacych zycie za Polske... kasy i woli nie ma. Tosz to Hańba dla nas!
Słowa uznania dla pomysłodawców tej akcji! Chociaż w ten symboliczny sposób można wyrazić cześć tym, którzy oddali życie za Ojczyznę. Ciekawe gdzie faktycznie dzisiaj spoczywają szczątki bohaterów tamtych wrześniowych dni?!
Nie wiem jaka odległość od siebie dzieli te symboliczne krzyże? Ale i tak teren jest bardzo zróżnicowany i miejscami zalesiony. Może warto byłoby wydać jakąś mini mapkę z lokalizacją poszczególnych miejsc pochówku ułanów? Może jakiś mini szlak upamiętniający tę historię? Prośbę kieruję do Fundacji. Zapewne w tym roku już nie da rady bo zostało zaledwie kilka dni do uroczystości ale może na kolejne uroczystości w przyszłym roku?
"...Pogrzeb odbył się zgodnie z ceremoniałem wojskowym, z poszanowaniem waleczności pokonanych..." Skont te chwalebne informacje, czyżby zasady poprawności politycznej? Ja słyszałem, że ci co w 39 napadli na Polskę tych poległych ułanów chcieli - nie pochować - ale zakopać razem z końmi... ! Więc jak było naprawdę?
Myślisz o Niemieckiej Republice Dramatycznej :)
dobrzy Niemcy byli także - ale to byli... partyzanci z NRD ! ..he!..he!
do animka z 21;45 czyli uważasz, że nie wolno mówić , że Niemcy tak zrobili(?) no bo przecież oni są super i zawsze ok - problem w tym,że ten gość ma rację !
ty jesteś dobry skont, naucz się analfabeto polskiego języka a wtedy podyskutuj o ułanach, a co do konia to on ma duży łeb i twoich bzdur być może wysłucha, a najlepiej będzie jak powącha twoją głowę, a zrobi to na pewno, bo sieczkę poczuje.
nie tylko chcieli ale i podobno tak właśnie czyniono!
Zaciekawiło mnie te 12 krzyży. Skąd taka cyfra? W/g moich danych i spisu ułanów poległych pod Krojantami winno być 11 krzyży. Bezpośrednio pod Krojantami polegli: 1.płk.Kazimierz Mastalerz, 2.rtm.Eugeniusz Świeściak, 3.p.por.rez.Tadeusz Mlicki, 4.pchor.Paweł Kątek, 5.pchor.Piotr Leszczyłowski, 6.kpr.Władysław Przystałowski, 7.uł.Jan Zebzda, 8.uł.Teodor Klapiszewski, 9.uł.Jan Pisarski, 10.uł.Materka (nie znam imienia), 11.uł.Dembiński (nie znam imienia). Nie widziałem jeszcze tych symbolicznych krzyży i nie wiem jak są opisane. Przy najbliższej okazji nadrobię te zaległości. Kogo nazwisko widnieje na 12 krzyżu?
co prawda wspomina się jeszcze o drugim z braci Zebzdów - Adamie, jednakże na "Axis History Forum - Krojanty" nie ma o tym ułanie żadnej informacji.
...wpisz w google... Bitwa pod Krojantami-kolejne szkalowanie?! ...mimo wszystko ciekawa inicjatywa. Chociaż tyle należy się tym ułanom, którzy oddali dla ratowania Ojczyzny to co mięli najcenniejsze. Dzisiaj potyczka pod Krojantami urosła do niebotycznych rozmiarów bitwy, która de facto nie miała specjalnie militarnego znaczenia we wrześniu 39. Jak było naprawdę?! ...
...ciekawe ...ciekawe ! ...hmmm
Komuchom teraz żyje sie bardzo dobrze!
PS - skończmy te spory.Tu nie miejsce na nie.
A czy w owej akcji brali udział towarzysze z pzpr-u czytaj sld ? Czy oni są ok i ich to nie dotyczy? Taki np. Kalisz martwi się o lud pracujący... i jeżdzi sobie Jaguarem. A SBek jest teraz prywatnym przedsiębiorcą i zatrudnia roboli za 1200 - albo ma kilkutysięczną emeryturę. Kto na tym wszystkim wyszedł najlepiej? ( tylko TO co zawsze wypłynie... !)
Po 1989 r. zaszle takie zmany w kraju, jakich wcześniej nie bylo, nigdy jeszcze tylu Polakow w historii nie wyemigrowalo za granice, nie mamy polskiego przemyslu, energetycznie jestesmy uzaleznieni od innych panstw, hutnictwo i wydobycie wegla na poziomie konca lat 50...szok co w "wolnej" Polsce zrobili postsolidarnościowi prożniacy
Właśnie! Ciekawe co o takich "Polakach", którzy chwalili sobie czasy zaborów myślano w 1919 roku?
A Ty nie jesteś baran? Kim jesteś, że tak kochasz komunę - ubekem? ormowcem? a może teraz dobrze ustawionym komuszkiem?
jednym z niemyślących! Chcieliście solidaruchów i kapitalizmu, TO GO MACIE, bo sobie zasłużyliście na taki los barany!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Sam jesteś głupi miłośniku niemyślenia - rozejrzyj się i pomyśl. Elitka prlu i elitka solidarności się ustawiła a reszta dostała ochłapy z tym, że lepsze ochłapy dostały doły komuchów, bo mają spółki, spółeczki i znajomości i dobre emeryturki tylko reszta polaczków dostała figę i jeszcze jej się mówi, że to jest ok.
jak but miłośniku bandy solidaruchów! Co te k.... dzisiaj wyprawiają to przechodzi ludzkie pojęcie, np. sądzi się dwóch generałów za to, że śmieli w stanie wojennym powołać do rezerwy na ćwiczenia kilkudziesięciu solidaruchów! Co to k.... święte krowy były, których prawo nie obowiązywało? Pewnie tak bo i dzisiaj te gnoje prawo maja za nic!!!
nie nie mylę się, ilu z solidarnoścuchów dorwalo sie do koryta dzis i siorbią aż wstyd, rząd z czego sie wywodzi z PZPR? byle jaki obszczymurek to teraz wielki weteran odbierajacy odszkodowanie, TAKICH PRZEWALOW I ZACHLANNOSCI JAK TO MA MIEJSCE OBECNIE NIE BYLO W PRL.
Raczej się mylisz - znam towarzysza, który za prlu był przy korycie a teraz ma taką emeryturkę, że sobie nowego mondusia w starogardzie kupił. A inny gość -opozycjonista - na parkingu samochodowym na nocnej zmianie dorabia.... więc jak to jest ?
podobnie jak sierciuchom z solidarnosci, oni to chyba najlepiej zyja
niech teraz pozamieniają kwatery zmarłych ułanów na kwatery komunistycznych aparatczyków. komuchom i tak wszystko jedno.
Do tej akcji potrzeba by aż 38 mln - małp jako dawców!
tobie mózg zamienią z jakąś małpą, to może będziesz mądrzejszy.