Upamiętnienie 80 rocznicy niemieckiej napaści na Polskę

W 80 rocznicę niemieckiej napaści na Polskę, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Historii T.O.W. "Gryf Pomorski" - "CIS" z Męcikała, działając w poczuciu obowiązku patriotycznego, zwracają się z apelem do wszystkich osób.

31 sierpnia 2019  16:31

Podziel się:  

Którym bliskie są fundamentalne wartości narodowe i historyczne o uczczenie pamięci polskich żołnierzy, którzy 1 września 1939 roku stawili opór  niemieckim najeźdźcom. My,  żyjący teraz - oddajmy hołd tym, którzy stanęli wówczas do heroicznej obrony naszej ojczyzny. Niech każde miejsce pamięci, a nade wszystko każdy grób polskiego żołnierza, będzie tego dnia rozświetlony przyniesionymi przez nas zniczami... bo Oni oddawali swe życie, abyśmy my mogli teraz żyć...

W Chojnicach na starym cmentarzu parafialnym jest mogiła polskich kawalerzystów, który polegli podczas pamiętnej szarży pod Krojantami. Zadbajmy wszyscy o pamięć o tych odważnych i bohaterskich obrońcach naszej chojnickiej... polskiej ziemi ! Zmówmy za Nich modlitwę i zapalmy znicz... W dniu 1 września 2019 roku ( niedziela )  Radio Weekend z Chojnic w godzinach od 9:00 - 17:00 wyemituje cykl pięciu audycji radiowych, opisujących walki sprzed 80 lat na obszarze chojnickim.

Audycje te będą też potem umieszczone na portalu internetowym Radia Weekend, gdzie będzie można je ponownie odsłuchać. Materiały do wyżej wspomnianych audycji zostały przygotowane i opracowane przez Stowarzyszenie "CIS".

Sławomir Sawicki - Stowarzyszenie "CIS" Męcikał

Rys historyczny

Celem wojsk niemieckich, które rankiem 1 września uderzyły na polskie linie obrony, było jak najszybsze połączenie Prus Wschodnich z terytorium Rzeszy i opanowanie magistrali kolejowej Chojnice – Tczew. Polskie siły broniąc się do godzin popołudniowych wykonały trzy odskoki na kolejne pozycje, spowodowało to jednak odsłonięcie lewego skrzydła broniących rejonu Chojnic i samego miasta sił polskich co skutkowało ryzykiem odcięcia drogi odwrotu z pozycji wysuniętej „Chojnice” na linię obrony stałej na rzece Brdzie.

Po południu podjęta zostaje decyzja aby 18 Pułk Ułanów  Pomorskich oderwał się od nieprzyjaciela  częścią swoich sił,  przeszedł na tyły nacierających wojsk niemieckich i tam przeprowadził przeciwuderzenie w rejonie wsi Pawłowo . Manewr ten miał umożliwić odwrót oddziałów polskich broniących rejonu Chojnic za Brdę i powstrzymać przeciwnika na tym kierunku. O godzinie 17.30 grupa manewrowa pod dowództwem płk. Mastalerza wyruszyła ze Sternowa w kierunku Kruszki.

Przed godziną 19.00 przemieszczając się w kierunku planowanego miejsca uderzenia , oddziały polskiej kawalerii, wychodząc z lasu na wschód od Krojant, dostrzegły w niewielkiej odległości oddział niemieckiej piechoty. Po krótkim rozpoznaniu, w trakcie którego nie dostrzeżono ubezpieczenia, zapadła decyzja o wykonaniu szarży. Ułani w pełnym galopie dopadli wroga, siekąc szablami uciekających. Jednakże Niemcy szybko uporządkowali swoje szeregi i – kiedy szwadrony 18 puł w pościgu wpadły na rozległą polanę – ostrzelały je od strony Chojnic zamaskowane i niedostrzeżone przez nacierających niemieckie transportery uzbrojone w broń maszynową.

Ułani wycofali się za najbliższe wzgórze oraz nasyp kolejowy, tracąc ok. 25 zabitych i 50 rannych z ponad 200 szarżujących. Straty niemieckie nie są dokładnie znane. Różne żródła podają liczbe 11 zabitych i kilkunastu rannych. W rezultacie pomimo dużych strat własnych postawione zadanie zostało wykonane. Piechota polska mogła się wycofać, a Niemcy nie osiągnęli w tym dniu przepraw na Brdzie.

Szarża odniosła także pewien efekt psychologiczny, o którym nawet pisze Heinz Guderian w swoich wspomnieniach: "Zastałem ludzi z mego sztabu w hełmach bojowych, w trakcie ustawiania działka przeciwpancernego na stanowisku bojowym. Na moje pytanie, co ich do tego skłoniło, otrzymałem odpowiedź, że w każdej chwili pojawić się tu może polska kawaleria, która rozpoczęła natarcie."

Kalendarium wydarzeń z 1 września 1939 - Chojnice

4:23 – Wjazd i atak na stację kolejową w Chojnicach niemieckiego pociągu pancernego Panzerzug 3.

4:45 – Ostrzał przez artylerię niemiecką terenu miasta Chojnice i jego przedpola.

ok. 5:00 – Natarcie niemieckie na całej linii obrony odcinka chojnickiego. Walki Straży Granicznej - Konarzyny, Babilon, Zamarte. Na południu od Chojnic uderzają dwa pułki niemieckiej piechoty zmotoryzowanej. Pierwsze walki na wysuniętych placówkach obronnych pod Moszczenicą.

5:10 – Meldunek radiowy z niemieckiego pociągu pancernego do sztabu korpusu o zajęciu stacji kolejowej w Chojnicach.

ok. 5:20 –  W rejonie Chojniczek poległ pierwszy żołnierz z ON „Czersk”- szer. Stefan Sumiński z Małego Gliśna.

6:40 – Polscy saperzy wysadzają wiadukt przy ul. Lichnowskiej w celu zablokowania  pociągu pancernego na jednej stronie stacji

7:00 – Kontratak polskiej piechoty na dworzec kolejowy –  wyparcie niemieckiego pociągu pancernego ze stacji Chojnice

8:00 – Będący zaporą ogniową celny ostrzał artyleryjski pozycji nienieckich pod Angowicami

ok. 8:40 – Na ul. Człuchowskiej polskie działko ppanc. z sześciu niszczy dwa samochody pancerne wroga

ok. 9:00 – Zestrzelenie w okolicy wsi Lichnowy przez polską obsługę CKM niemieckiego samolotu rozpoznawczego.

ok. 9:50 - Wyjazd zwiadowczego samochodu pancernego poruszającego się po torach w kierunku Rytla.

10:00 – 2. szwadron 18 Pułk wycofuje się z rejonu Angowic. Atak Niemców na Lichnowy, miejscowość w kilku miejscach pali się.

ok. 10:00 –  Skuteczny ostrzał niemieckiego pociągu pancernego przez działo kal.75mm z 1 dywizjonu 9 Pułki Artylerii Lekkiej.

ok. 10:20 – Wysadzenie wiaduktu nad szosą do Angowic  pod niemieckim pociągiem pancernym i unieszkodliwienie go

10:45 –  Ułani w celu uniknięcia okrążenia wycofują się z wsi  Lichnowy.

ok. 11:00 – Staranowanie przez polski parowóz niemieckiej drezyny na stacji kolejowej w Rytlu - wzięcie do niewoli załogi (jeden Niemiec zabity)

11:00 – 12:00 – Załoga uszkodzonego pociągu pancernego broni się - nadciąga pierwsza niemiecka szpica i udaje się w kierunku Chojnat.

ok. 12:00 – Na odcinku ul. Bytowska-Charzykowy następuje polski kontratak na bagnety powodujący odrzucenie Niemców

12:00 – 14:25 – Walki w rejonie Pawłowo – Racławki. Rozbicie niemieckiej kolumny szykującej się do natarcia.

14:00 – Podjęta zostaje decyzja, aby w celu uniknięcia okrążenia w mieście sił polskich, jednostki  wycofały się za linie rzeki Brdy.

14:25 - Wycofanie się ze wsi Racławki.

15:00 – 17:00 –  Walki o Nową Cerkiew. Do walki wprowadzono III batalion 76 Pułku Piechoty Zmotoryzowanej

ok. 17:30 – Decyzja o przeprowadzeniu kontruderzenia na pozycje niemieckie. Rusza grupa manewrowa w kierunku wsi Pawłowo w celu obejścia Niemców.

ok. 18:30 – W trakcie obchodzenia  wroga, około 2 km przed planowanym miejscem ataku dochodzi do kontaktu z nieprzyjacielem.  Podjęta zostaje decyzja przeprowadzenia szarży, której skutkem było czasowe wstrzymanie natarcia  niemieckiego  na tym odcinku i oskrzydlenia wojsk polskich. Po szarży Ułani wycofują się do miejscowości Kwieki. Wśród Niemców objawy paniki. W niemieckim sztabie korpusu, którym dowodził Guderian oficerowie z przerażeniem odnotowują, iż Polacy rozpoczeli przeciwnatarcie i w każdej chwili na tyłach wojsk niemieckich spodziewać się można polskiej kawalerii. Niemiecka Druga dywizja zmotoryzowana melduje, ze naciskana przez siły polskie, zmuszona jest cofnąć sie… !

ok. 19:00 – Kontruderzenie polskich czołgów TK na miejscowość Nowa Cerkiew - krótka styczność z wrogiem i wycofanie się do Czerska.

21:00– Niemcy wprowadzają do walki siły odwodowe. Krótko przed północą  oddziały polskie wycofują się za Brdę. Tego dnia oddziały niemieckie nie osiągnęły planowanych i założonych strategicznie celów a na niektórych odcinkach wręcz nie ruszyły się z miejsca.