Grafika – Brama Człuchowska

Grafika jest jedną z trzech prac Franciszka Konitzera (1882-1951) – mało znanego grafika, malarza i pedagoga – zachowanych w zbiorach muzeum w Chojnicach. Artysta urodził się w Czersku k. Chojnic.

Wyjątkowa grafika ze zbiorów działu sztuki z wizerunkiem gotyckiej Bramy Człuchowskiej w Chojnicach stanowi charakterystyczny dla twórczości artysty przykład pejzażu architektonicznego.

Swoją artystyczną aktywność związał na krótko z Chojnicami, a głównie z Grudziądzem i Bydgoszczą. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Czersku, podjął naukę w gimnazjum w Chojnicach. Wiadomo też, że swój talent artystyczny rozwijał w trakcie zagranicznych studiów i podróży artystycznych w Niemczech i Francji. Wrócił w rodzinne strony, osiedlając się ok. 1905 r. w Chojnicach, gdzie podjął pracę nauczyciela rysunku w gimnazjum. Znany jest również jego udział wspólnie z Kazimierzem Jasnochem  (1886-1966) w realizacji polichromii stropu kościoła p.w. Marii Magdaleny w Czersku według projektu A. Linnemanna.

Okres pobytu artysty w Grudziądzu przypada na lata dwudzieste XX w. To ważny czas w życiu artystycznym tego miasta ze względu na fakt rozpoczęcia działalności Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych założonej w 1922 r. przez Wacława Szczeblewskiego –  pierwszej szkoły artystycznej na Pomorzu, integrującej środowisko artystów pomorskich okresu międzywojennego. Konitzer wykładał w tej szkole oraz uczestniczył w wystawach sztuki grona artystów skupionych w powstałym wówczas Stowarzyszeniu Artystów Pomorskich.

Zachowało się sporo rycin graficznych artysty przedstawiających interesujące pejzaże architektoniczne Grudziądza i także Bydgoszczy, z którą związał się na stałe pod koniec l. 20., podejmując pracę nauczyciela rysunku, uczestnicząc w artystycznym życiu wystawienniczym  i gdzie w 1938 r. otworzył prywatną Szkołę Sztuki Malarskiej. Większość zachowanych prac jego autorstwa znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum w Grudziądzu, Muzeum Historyczno – Etnograficznego w Chojnicach, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Pedagogicznej w Bydgoszczy, Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu oraz w kolekcjach prywatnych.

Grafika z wizerunkiem gotyckiej Bramy Człuchowskiej w Chojnicach stanowi charakterystyczny dla twórczości artysty przykład pejzażu architektonicznego i ukazuje widok na kontrastowo zobrazowaną w centrum kompozycji zabytkową basztę, pełniącą w czasach krzyżackich funkcję bramy wjazdowej do obwarowanego miasta od strony zachodniej. Wśród prac artysty, które można powiązać z Chojnicami, znane są jeszcze dwie grafiki przedstawiające zabytkową architekturę Chojnic: Konwikt poaugustiański – w zbiorach Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy i Fara w Chojnicach w zbiorach Muzeum H – E w Chojnicach, jak również kompozycja Kozak na koniu w technice pastelu w kolekcji prywatnej.

Więcej o artyście: Barbara Chojnacka, Franciszek Konitzer – malarz, grafik, konserwator i pedagog. Szkic do biografii, w: „Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu”, Bydgoszcz 1999, Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy, z.4, ss.39-59.

Muzeum Historyczno-Etnograficzne